مفهوم پول به عنوان واحدی برای تبادل، از زمان شکل‌گیری تا امروز دچار تغییرات و تحولات بسیاری شده است، از زمان مبادله کالا به کالا تا شکل گیری واحدی برای معامله، انسان همواره به دنبال راه‌حلی برای ساده‌تر کردن و در عین حال کاراتر کردن روش انتقال مبادلات خود بوده است.
گذر سالیان، گسترش تجارت و شکل‌گیری انواع دادوستدها نیاز به اشکال جدیدی از پول را ایجاد کرد و اینگونه شکل پول بارها و بارها متحول شد.
در دنیای امروز اما با توجه به نیازهای جدید ایجاد شده، احتیاج به پول غیرمتمرکز بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود و درست به همین دلیل صنعت بانکداری برای همپایی با این نیاز متحول شده است.
شکل‌گیری ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین، دنیایی جدید پیش روی جابجایی‌های مالی گسترده و فعالان فضای اقتصاد و به ویژه بانک‌های مرکزی به فکر بهره‌گیری از مزیت‌های آن برآمدند و البته که جلوگیری از خارج شدن کنترل اقتصاد نیز در بهره‌گیری از این ایده بی‌تاثیر نبود. یکی از ایده‌های مطرح شده در این زمینه ترکیب ارزهای فیات و رمز ارزها بود که تا به امروز برخی از دولت‌ها از آن بهره گرفته‌اند.
ارز دیجیتال ملی
«ارز دیجیتال ملی یا مرکزی» تعریف نسخه دیجیتالی از ارز فیات کشورهای مختلف است که زیر نظر بانک مرکزی همان کشور عرضه می‌شود. بنابراین مهم‌ترین ویژگی ارز دیجیتال ملی این است که عرضه آن به دست نهاد مرکزی یک دولت انجام می‌شود و به همین دلیل است که حفظ ارزش آن نیز در دست همین نهاد مرکزی و معتبر خواهد بود.
ارز دیجیتال ملی زمینه‌ای برای رشد سیستم‌های پرداخت فراهم و راهی برای ارتباط مستقیم مشتری با بانک مرکزی ایجاد می‌کند و تمام بانک‌های تجاری مختلف که به عنوان واسطه عمل می‌کنند را از سر راه کاربران برمی‌دارد. بدین ترتیب کاربران می‌توانند بدون نگرانی بابت ورشکستگی واسطه‌ها و بانک‌ها تراکنش‌های خود را به طور مستقیم انجام دهند. همچنین ارز دیجیتال مرکزی هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهد تا به واسطه آن امکان برخورداری افراد بیشتری را از خدمات و سرویس‌های مالی مختلف فراهم کند.
ارز دیجیتال ملی این قابلیت را دارد تا هم با رمز ارزها و هم با ارزهای فیات مقایسه شود. این مقایسه‌ها نشان می‌دهد که این نوع پول در مقایسه با استیبل‌کوین‌ها کم‌ریسک‌تر و کم‌خطرتر است و خطرات مربوط به اعتبار یا نقدینگی آن را تهدید نمی‌کند. علاوه بر این ارز دیجیتال ملی به عنوان راه‌حلی برای مشکل کارمزدهای بالا و زمان زیاد جابجایی، به بهبود سیستم پرداخت‌های بین‌المللی کمک می‌کند.
درست است که استفاده از پول نقد یا پول فیزیکی در بسیاری از کشورهای جهان همچنان رایج است و بخش بزرگی از پرداخت‌ها را تحت پوشش خود دارد، اما استفاده از آن در آینده کاهش پیدا می‌کند. در عین حال گرچه ارز دیجیتال ملی به عنوان یک پول دیجیتال این قابلیت را دارد تا تغییری اساسی در ساختار سیستم مالی اقتصادهای مختلف ایجاد کند اما نباید فراموش کرد که این تغییرات علاوه بر مزایای بسیار، قطعا با معایب و چالش‌هایی نیز همراه خواهند بود.
از کنترل خارج شدن اوضاع، پشتیبانی‌های محدود جغرافیایی از ارزهای دیجیتال ملی، دشواری پذیرش این ارزها در زمان شروع ارائه آن، امکان عدم همخوانی با سیاست‌های هر کشور، تهدید سیستم‌های مالی، استقلال و اعتبار پولی یک کشور و… از جمله برخی معایب کنونی این ارزهاست که به آنها اشاره شده است.
در حال حاضر ارزهای دیجیتال ملی در برخی کشورها بطور آزمایشی عرضه شده‌اند و نقاط ضعف و قوت آن در بوته آزمایش قرار گرفته است اما ارز دیجیتال ملی برای اینکه بتواند در جایگاهی گسترده مورد پذیرش قرار بگیرد هنوز راهی طولانی پیش رو دارد چراکه باید زیرساخت مدیریتی مناسب آن فراهم شود.
در نهایت اینکه ارز دیجیتال ملی می‌تواند جایگزین خوبی برای پول نقد باشد زیرا خطرات اعتبار و نقدینگی آن را تهدید نمی‌کند و جایگاه مطلوب‌تری نزد کاربران دارد و می تواند فصل جدیدی پیش روی تبادلات مالی جهانی باز کند.
مینا باقری
